Sikorka

Zamieszkuje centralną Europę od Anglii, Francji na zachodzie przez kontynent do Polski i dalej Europy Wschodniej do Uralu, oraz od Włoch po południowe wybrzeża Półwyspu Skandynawskiego. Areał występowania jest podzielony na część zachodnią, to większa część Europy, i wschodnią, w podobnych szerokościach geograficznych co w Azji Wschodniej. To rozdzielenie powstało prawdopodobnie w okresie lodowcowym, szczególnie w trakcie ostatniego najsurowszego zlodowacenia, które wpłynęło najbardziej na zmianę składu europejskiej i azjatyckiej fauny. Przypuszcza się, że w przyszłości może dojść do ponownego połączenia się obu areałów, ponieważ tereny leżące pośrodku mają odpowiednie warunki dla tych ptaków. Gatunek osiadły. Wyróżnia się 8-15 podgatunków szarytek.

W Polsce rozpowszechniony, średnio liczny ptak lęgowy^[6], zimuje. Spotkać go można w całym kraju, w tym w górach do 900 m n.p.m.

Charakterystyka[edytuj]

Cechy gatunku[edytuj]

To drobny ptak z dużą głową wielkości sikory modraszki, choć mniejsza od wróbla. Obie płci ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Upierzenie na wierzchu i skrzydłach brązowoszare, od spodu beżowobiałe. Na głowie obu płci błyszcząca na granatowo czarna czapeczka ograniczona jest tylko do wierzchołku głowy, jedynie na podbródku widać maleńki czarny śliniaczek o ostrych krawędziach (u bardzo podobnej czarnogłówki matowa czapeczka sięga aż do krawędzi płaszcza, a śliniak jest szerszy, sięga do piersi i ma rozmyte brzegi). Białe policzki (ciemniejsze niż u czarnogłówki). Dziób krótki, czarny. Na pokrywach skrzydłowych nie ma przejaśnień. Ma ciemnoszary ogon, czarny dziób i tęczówki oczu oraz jasnoniebieskie nogi. Młode podobne do dorosłych, ale z matową czapeczką; już we wrześniu jednak wyglądają jak dorosłe (praktycznie nie da się ich odróżnić w terenie).
Pomimo bliskiego spokrewnienia z czarnogłówką nie odnotowano krzyżowania się tych dwóch gatunków. Różnice w terenie oprócz rysunku na głowie kryją się w braku podłużnego prążka na skrzydłach sikory ubogiej. Mimo to przy braku znajomości głosu obu gatunków lub gdy nie odzywają się ich rozpoznanie bywa trudne. Z rysunku na głowie, który jest pomocny dla człowieka, ptaki mogą rozpoznać przedstawicieli swojego gatunku.

Zachowanie[edytuj]

Zimą, podobnie jak u gili, wykazują tendencję do łączenia się w par osobników tej samej płci. Jest mniej skryta i płochliwa niż czarnogłówka. Zwykle nie kryje się przed człowiekiem. To bardzo ruchliwy ptak przy szukaniu pokarmu, choć mniej towarzyski niż pozostałe sikory. Może przyłączać się do zimowych mieszanych stad złożonych z innych gatunków sikor, kowalików, mysikrólików, pełzaczy i dzięciołów, ale na krótko i na obszarze swojego terytorium. Jako gatunek osiadły nie podejmuje regularnych wędrówek, tym bardziej, że słabo lata. Gdy noc jest chłodna sikora uboga może ją przespać schowana w pęku liści na gałęzi, w dziupli (choć nie musi być tą w której się gnieździła). Schronić się może nawet pod ziemią w norze gryzonia.

Głowa szarytki z bladymi wyraźnie odgraniczonymi policzkami

Wymiary średnie[edytuj]

długość ciała 

ok. 13 cm

rozpiętość skrzydeł 

ok. 20 cm

Masa ciała[edytuj]

ok. 10-11 g

Głos[edytuj]

Słuchanie śpiewu i wabienia szarytki (i innych sikor) jest najpewniejszym sposobem na pewne oznaczenie tego ptaka. Melodia jest monotonna i składa się z szybko powtarzanej piszczącej frazy złożonej z serii tych samych tonów np. "cijf cijf" lub "tyczee" lub jest to eksplozywne kichanie "pit czu". Często lubi się odzywać.